معرفی رشته هوشبری: مزایا و معایب، پرستیژ و بازارکار هوشبری

سلام به همه دوستان کنکوری! امروز می‌خوام درباره یکی از رشته‌های جذاب و پرطرفدار دنیای پیراپزشکی، یعنی رشته هوشبری، با شما حرف بزنم؛ اگه علاقه‌مند به حوزه سلامت و درمان هستید و دوست دارید در کنار تیم جراحی، نقش کلیدی داشته باشید، بدونید که هوشبری می‌تونه انتخاب فوق‌العاده‌ای باشه. هوشبری، هنر و علم کار با دستگاه‌های پیشرفته بیهوشی و مراقبت‌های ویژه از بیماران قبل، حین و بعد از عمل جراحیه. این رشته، با ترکیبی از دانش فنی و مهارت‌های عملی، به شما امکان می‌ده تا در موقعیت‌های حساس پزشکی، به عنوان دستیار متخصص بیهوشی، نقشی حیاتی ایفا کنید.

با توجه به آمارها، تقاضا برای متخصصان هوشبری در حال افزایشه و بازار کار این رشته نسبتاً بالاست. در سال‌های اخیر، با پیشرفت‌های تکنولوژیکی در حوزه پزشکی، نیاز به افراد متخصص در این زمینه بیش از پیش احساس می‌شه؛ پس اگه دنبال یک رشته با آینده‌ای روشن هستید، هوشبری می‌تونه یکی از گزینه‌های برتر شما باشه. در ادامه، بیشتر در مورد وظایف، فرصت‌های شغلی و دوره‌های تحصیلی این رشته صحبت می‌کنیم.

رشته تحصیلی هوشبری چیست؟

هوشبری، که به آن بیهوشی هم می‌گویند، رشته‌ای تخصصی در علوم پزشکی است که به مطالعه و بررسی روش‌های مختلف بی‌هوشی و بیهوشی در اعمال جراحی، زایمان و سایر اقدامات پزشکی می‌پردازد. دانشجویان این رشته با گذراندن دوره‌های آموزشی، دانش و مهارت‌های لازم برای تجویز و اجرای داروهای بیهوشی، مانیتورینگ علائم حیاتی بیمار، حفظ ثبات وضعیت بیمار در طول عمل و بیدار کردن بیمار پس از عمل را کسب می‌کنند. در دوره تحصیل در رشته هوشبری، دانشجویان، واحد‌های تئوری، عملی و کارآموزی در محیط‌های درمانی را می‌گذرانند.

هدف از این رشته، آموزش دانشجویان به عنوان دستیاران متخصصان بی‌هوشی در اتاق عمل است. دوره کارشناسی در رشته هوشبری به مدت ۴ سال است و دانشجویان در این دوره مجموعاً ۱۳۴ واحد درسی را طی می‌کنند. در دوره تحصیلی رشته هوشبری، دانشجویان مهارت‌های مرتبط با بیهوشی، اندازه‌گیری گازهای موجود در خون افراد، تنظیم آن‌ها، تجویز آرامبخش‌ها، انجام بیهوشی منطقه‌ای، مراقبت‌های قلبی و تنفسی در طول بیهوشی بیمار، و بیدار کردن او بعد از عمل را یاد می‌گیرند.

نظرات دانشجویان رشته هوشبری

ریحانه، دانشجوی ترم 4: “من عاشق کمک به بیماران در حین عمل جراحی هستم. حس فوق‌العاده‌ای داره که میدونی داری به یه نفر کمک می‌کنی تا یه عمل سخت رو بدون درد و اضطراب پشت سر بذاره. کار تیمی توی اتاق عمل هم خیلی جالبه و حس همکاری و همبستگی قوی‌ای بین همه اعضای تیم وجود داره.”

میلاد، دانشجوی ترم 6: “رشته هوشبری یه رشته خیلی چالش‌برانگیزه، ولی در عین حال خیلی هم جذابه. هر روز چیزای جدیدی یاد می‌گیریم و باید با شرایط مختلف کنار بیایم. این موضوع باعث میشه که کارمون هیچوقت خسته‌کننده نشه.”

مریم، فارغ‌التحصیل: “بازار کار برای رشته هوشبری خیلی خوبه و به محض فارغ‌التحصیلی می‌تونی توی بیمارستان‌ها، کلینیک‌ها و مراکز جراحی مختلف مشغول به کار بشی. حقوق و مزایای این شغل هم به نسبت خوبه.”

محمد، دانشجوی ترم 2: “درس‌های این رشته خیلی سخته و حجم مطالب خیلی زیاده. باید خیلی درس بخونیم و وقت زیادی رو صرف مطالعه کنیم.”

احمد، دانشجوی ترم 5: “کار توی بیمارستان‌ها می‌تونه خیلی پرفشار و استرس‌زا باشه. مخصوصا توی شیفت‌های شب که کار خیلی سنگین‌تر میشه.”

نیلوفر، فارغ‌التحصیل: “متاسفانه، شیفت‌های کاری توی این رشته نامنظم هستن و ممکنه مجبور باشی شب‌ها، تعطیلات آخر هفته و روزهای خاص رو هم کار کنی.”

بازار کار رشته هوشبری

میزان درآمد یک هوشبر به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• سابقه کار؛ به طور کلی، هر چه سابقه کار یک هوشبر بیشتر باشد، درآمد او نیز بیشتر خواهد بود.
• محل فعالیت؛ هوشبران در شهرهای بزرگ و یا در بیمارستان‌های خصوصی و دولتی خاص، معمولاً حقوق و مزایای بیشتری نسبت به هوشبران در شهرهای کوچک و یا در مراکز درمانی دولتی کم‌امکانات دریافت می‌کنند.
• نوع استخدام؛ هوشبران می‌توانند به صورت استخدام پیمانی، قراردادی و یا موقت در مراکز درمانی مختلف مشغول به کار شوند. حقوق و مزایای این افراد با توجه به نوع استخدام آنها متفاوت خواهد بود.
• ساعات کاری؛ هوشبران می‌توانند با اضافه کاری و یا انجام شیفت‌های شب و تعطیلات، درآمد خود را افزایش دهند.
• مهارت‌ها و تخصص‌های خاص؛ هوشبران با گذراندن دوره‌های آموزشی تخصصی و یا کسب گواهینامه‌های خاص، می‌توانند در زمینه‌های تخصصی‌تر هوشبری مانند هوشبری اطفال، هوشبری قلب و یا هوشبری زنان و زایمان فعالیت کنند. این هوشبران معمولاً از حقوق و مزایای بیشتری نسبت به هوشبران عمومی برخوردار هستند

حقوق پایه یک هوشبر در ایران که به صورت استخدام پیمانی در وزارت بهداشت مشغول به کار باشد، حدود 6000000 تا 8000000 تومان در ماه است. میانگین حقوق یک هوشبر در ایران با سابقه کار متوسط و در یک شهر متوسط، حدود 10 تا 15 میلیون تومان در ماه است. علاوه بر حقوق پایه، هوشبران از مزایایی مانند بیمه تامین اجتماعی، بیمه تکمیلی، کمک هزینه غذا و مسکن و بن‌های مختلف نیز برخوردار می‌شوند.

بیکاری در رشته هوشبری

به طور دقیق نمی‌توان نرخ بیکاری دقیقی برای رشته هوشبری در ایران ارائه داد، چرا که این آمار به طور رسمی توسط مراجع ذی‌صلاح منتشر نمی‌شود؛ با این حال، با توجه به شواهد و قرائن موجود، به نظر می‌رسد که نرخ بیکاری در این رشته نسبت به سایر رشته‌های علوم پزشکی به علت موارد زیر پایین‌تر است.

• نیاز فزاینده به هوشبر: با توجه به افزایش تعداد اعمال جراحی و سایر اقدامات پزشکی، نیاز به هوشبر نیز در حال افزایش است.
• تنوع شغلی: فارغ‌التحصیلان هوشبری می‌توانند در بیمارستان‌ها، مراکز جراحی، کلینیک‌های دندانپزشکی، اتاق‌های عمل سرپایی و حتی در زمینه‌های تحقیقاتی و آموزشی مشغول به کار شوند. این تنوع شغلی می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری در این رشته کمک کند.
• مهاجرت: برخی از فارغ‌التحصیلان هوشبری به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند و در آنجا مشغول به کار می‌شوند. این موضوع نیز به کاهش نرخ بیکاری در این رشته در ایران کمک می‌کند.

با این حال، باید به این نکته نیز توجه داشت که نرخ بیکاری در ایران به طور کلی بالا است و این موضوع می‌تواند بر بازار کار همه رشته‌ها، از جمله هوشبری، تاثیر منفی بگذارد.

پرستیژ رشته هوشبری

رشته هوشبری از نظر اجتماعی بعلت اهمیت شغل، تخصص و مهارت بالا، نیاز به مسئولیت پذیری زیاد و درآمد مناسب، دارای پرستیژ کاری مطلوبی است. علاوه بر این، هوشبران از نظر جامعه علمی نیز از احترام بالایی برخوردار هستند؛  این رشته در دانشگاه‌های معتبر تدریس می‌شود و فارغ‌التحصیلان آن می‌توانند در زمینه‌های مختلف تحقیقاتی و آموزشی نیز فعالیت کنند.

رشته هوشبری برای مهاجرت

شرایط مهاجرت برای فارغ‌التحصیلان رشته هوشبری به کشور مقصد بستگی دارد؛ با این حال، به طور کلی می‌توان گفت که مهاجرت برای این افراد می‌تواند چالش‌برانگیز اما در عین حال امکان‌پذیر باشد! مهاجرت با این رشته مزایایی دارد که در زیر به آن اشاره میکنیم.

• درآمد بالاتر: فارغ‌التحصیلان هوشبری در بسیاری از کشورهای دنیا از حقوق و مزایای بالایی برخوردار هستند.
• فرصت‌های شغلی بهتر: در برخی از کشورها، تقاضا برای هوشبر بیشتر از عرضه است و این موضوع به معنای فرصت‌های شغلی بهتر برای فارغ‌التحصیلان این رشته است.
• کیفیت زندگی بهتر و فرصت‌های جدید

حداقل رتبه لازم برای قبولی در رشته هوشبری

آخرین رتبه قبولی رشته هوشبری هر سال متغیر است اما در دانشگاه‌های دولتی تیپ یک در سالهای اخیر، حدود 5000 تا 6000 برای منطقه یک، 8000 تا 9000 برای رشته شبانه بوده است. برای دانشگاه های تیپ دو و سه، آخرین رتبه قبولی با سهمیه منطقه دو، حدود 8000 تا 17000 بوده است. با این حال هر سال با توجه به ظرفیت پذیرش دانشگاه، تعداد داوطلبان و تراز و درصد دروس مختلف در کنکور و تغییرات تصمیم گیری سازمان سنجش، میتواند متفاوت باشد.

ادامه تحصیل رشته هوشبری

ادامه تحصیل در رشته هوشبری در مقاطع مختلف تحصیلی، از جمله کارشناسی ارشد، دکتری تخصصی (PhD) و فوق دکترا امکان‌پذیر است! برای تحصیل در مقطع فوق دکترا متقاضی باید دارای مدرک دکتری تخصصی (PhD) هوشبری یا رشته‌های مرتبط از دانشگاه‌های معتبر باشد؛ و برای تحصیل در مقطع PhD، نیاز به مدرک کارشناسی ارشد در این رشته یا رشته های مرتبط دارید. مدت زمان تحصیل در دوره کارشناسی ارشد، 2 سال، در دوره PhD که 4 سال و دوره فوق دکترا، 2 تا 3 سال است.

رشته هوشبری از طریق انسانی

با مدرک دیپلم رشته انسانی نمی‌توان به طور مستقیم در دانشگاه رشته هوشبری پذیرفته شد!  رشته هوشبری در گروه تجربی قرار دارد و داوطلبان برای ورود به این رشته باید در کنکور سراسری گروه تجربی شرکت کرده و نمره قبولی را کسب کنند؛ دروس تخصصی رشته هوشبری در دوران دبیرستان در رشته انسانی تدریس نمی‌شوند و دانش‌آموزان این رشته آشنایی و تسلط کافی بر این دروس را برای ادامه تحصیل در رشته هوشبری ندارند. با این حال، اگر شما دارای مدرک دیپلم رشته انسانی هستید، مسیرهای دیگری برای ورود به رشته هوشبری وجود دارد.

• گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی تجربی: می‌توانید با شرکت در آزمون پیش‌دانشگاهی و قبولی در رشته تجربی، دیپلم خود را به دیپلم تجربی تبدیل کنید و سپس در کنکور سراسری گروه تجربی شرکت کرده و در صورت قبولی، در رشته هوشبری تحصیل کنید.
• کاردانی به کارشناسی: می‌توانید در یکی از رشته‌های مرتبط با هوشبری در مقطع کاردانی، مانند کاردانی فوریت‌های پزشکی یا کاردانی اتاق عمل، تحصیل کنید و سپس از طریق آزمون کارشناسی به کارشناسی به رشته هوشبری در مقطع کارشناسی انتقالی داده و ادامه تحصیل دهید.
• لیسانس به کارشناسی ارشد: می‌توانید در یکی از رشته‌های مرتبط با علوم پزشکی در مقطع لیسانس، مانند پرستاری یا علوم آزمایشگاهی، تحصیل کنید و سپس از طریق آزمون کارشناسی ارشد در رشته هوشبری در مقطع کارشناسی ارشد ادامه تحصیل دهید.

هر کدام از این مسیرهاف مزایا و معایب خود را دارد؛ که هر شخص بسته به شرایط، تصمیم میگیرد.

دروس رشته هوشبری

واحدهای درسی در دوره کارشناسی رشته هوشبری به صورت کلی به شرح زیر است اما میتواند بر حسب دانشگاه محل تحصیلف تغییراتی داشته باشد.

1. دروس عمومی 26 واحد شامل: زبان انگلیسی/ اندیشه اسلامی/ ورزش/ تاریخ و فلسفه علم/ اخلاق پزشکی
2. دروس پایه 41 واحد شامل: آناتومی/ فیزیولوژی/ بیوشیمی/ میکروب شناسی/ فارماکولوژی/ آمار زیستی/ اصول پرستاری
3. دروس تخصصی 33 واحد شامل: اصول بیهوشی/ بیهوشی عمومی/ بیهوشی منطقه‌ای/ مراقبت‌های ویژه/ اورژانس بیهوشی/ اتاق عمل
4. دروس کارآموزی: 18 واحد
5. دروس کارآموزی در عرصه: 16 واحد

رشته هوشبری چند ترم است؟

تعداد ترم‌های رشته هوشبری در مقاطع تحصیلی مختلف  با یکدیگر متفاوت  است:

• کارشناسی؛ رشته هوشبری در مقطع کارشناسی معمولاً 8 ترم است. یعنی دانشجویان باید 4 سال  در دانشگاه تحصیل کنند تا بتوانند مدرک کارشناسی هوشبری  را دریافت کنند.
• کارشناسی ارشد؛ رشته هوشبری در مقطع کارشناسی ارشد معمولاً 4 ترم است. یعنی دانشجویان باید 2 سال در دانشگاه تحصیل کنند.
• برای دکتری تخصصی (PhD)، معمولاً 8 ترم است. یعنی دانشجویان باید 4 سال  در دانشگاه تحصیل کنند تا بتوانند مدرک دکتری تخصصی (PhD) هوشبری  را دریافت کنند

تحصیل در رشته هوشبری بدون کنکور

در حال حاضر، تحصیل در رشته هوشبری در دانشگاه‌های دولتی ایران  فقط از طریق کنکور سراسری  امکان‌پذیر است! هیچ دانشگاه دولتی در ایران  رشته هوشبری  را به صورت بدون کنکور  ارائه نمی‌دهد؛ با این حال،  امکان تحصیل در رشته هوشبری بدون کنکور در برخی از دانشگاه‌های غیردولتی و یا موسسات آموزش عالی آزاد  وجود دارد.  این دانشگاه‌ها و موسسات معمولا در قالب پذیرش دانشجو به صورت صرفاَ بومی و تحت شرایطی همراه با تعهد خدمت عمل میکنند. شرایط و ضوابط پذیرش دانشجو بدون کنکور در دانشگاه‌های غیردولتی و موسسات آموزش عالی آزاد  هر ساله توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری  اعلام می‌شود.

رشته هوشبری بهتر است یا اتاق عمل

انتخاب بین رشته هوشبری و اتاق عمل  به عوامل مختلفی  بستگی دارد، از جمله:

• علاقه شما؛ اولین و مهم‌ترین عامل، علاقه شما  است.  به این فکر کنید که به کدام یک از این دو رشته بیشتر علاقه دارید.  چه چیزی در مورد هر کدام از این رشته‌ها برای شما جذاب‌تر است؟  در کدام یک از این رشته‌ها احساس رضایت بیشتری خواهید داشت؟
• مهارت‌ها و توانایی‌های شما؛ در کدام یک از این رشته‌ها مهارت و توانایی بیشتری دارید؟ برای مثال، آیا شما فردی با صبر و حوصله هستید که می‌توانید در شرایط بحرانی آرامش خود را حفظ کنید؟  آیا شما فردی با دقت و ظرافت هستید که می‌توانید با ابزارهای جراحی کار کنید؟
• بازار کار؛ بازار کار برای هر کدام از این دو رشته متفاوت است. در حال حاضر، بازار کار برای هر دوی این رشته‌ها در ایران خوب است.  با این حال، ممکن است در برخی از مناطق یا بیمارستان‌ها، تقاضا برای یکی از این رشته‌ها بیشتر از دیگری باشد.
• شرایط کاری؛ شرایط کاری در رشته هوشبری و اتاق عمل با یکدیگر متفاوت است. برای مثال، در رشته هوشبری، شما بیشتر با بیماران بیهوش شده کار خواهید کرد، در حالی که در اتاق عمل، شما بیشتر با جراحان و دیگر اعضای تیم جراحی کار خواهید کرد.
• سبک زندگی؛ سبک زندگی در رشته هوشبری و اتاق عمل با یکدیگر متفاوت است. برای مثال، در رشته هوشبری، ممکن است شما شیفت‌های شبانه داشته باشید، در حالی که در اتاق عمل، ساعات کاری شما منظم‌تر باشد.

رشته هوشبری بهتر است یا علوم آزمایشگاهی؟

نکته نهایی برای علاقمندان به هوشبری

هوشبری یا بیهوشی از جمله شغل های علوم پزشکی با پرستیژ خوب، اما درآمد متوسط هست! برای همین اگر علاقه ای به این رشته ندارین، تحصیل در این رشته میتونه برای شما سخت و عذاب آور باشه؛ چرا که فقط کسایی که به این رشته علاقمند باشن میتونن از پس چالش های این رشته بر بیان. البته که شرایط مهاجرت با این رشته نیز وجود داره، و بچه هایی که علاقمند به مهاجرت هستند، میتونن با این رشته به کشور مورد علاقه شون برن و کار کنن. در هر حالت، قبل از ورود به این رشته، مشورت گرفتن از مشاور انتخاب رشته کنکور تجربی، ضروری و حیاتی هست.

سوالات متداول رشته بیهوشی

1. رشته هوشبری تا چه مقطعی دارد؟ همانطور که در قسمت قبلی توضیح داده شد، تحصیل تا مقطع فوق دکترا در این رشته امکان پذیر است.
2. آیا رشته هوشبری پایان نامه دارد؟ در رشته هوشبری در مقطع کارشناسی، پایان نامه اجباری  نیست؛ دانشجویان در این مقطع باید دروس  خود را با موفقیت به اتمام برسانند و از آزمون جامع  نیز نمره قبولی را کسب کنند تا بتوانند مدرک کارشناسی هوشبری  را دریافت کنند. اما در مقطع کارشناسی ارشد و PhD، پایان نامه اجباری است.