معرفی رشته علوم و صنایع غذایی

علوم و صنایع غذایی در واقع یه رشته ترکیبی از علوم مختلفه که به بررسی علمی مواد غذایی، از مزرعه تا سفره، می‌پردازه. شما توی این رشته یاد می‌گیرید که چطور میشه مواد غذایی رو فرآوری و تبدیل به محصولاتی مثل کنسرو، مربا، چیپس و … کرد. در این حین باید کیفیت و ارزش غذایی مواد رو حفظ و به مرور زمان افزایش داد؛ و از فاسد شدن و خراب شدن مواد غذایی جلوگیری کرد. یک کارشناس علوم و صنایع غذایی، بهداشت و ایمنی مواد غذایی رو در تمام مراحل تولید و مصرف تضمین میکنه.

علاوه بر این، با طراحی بسته‌بندی‌های مناسب، عمر مفید مواد رو افزایش میده؛ و خلاصه، یه عالمه کار دیگه که باعث میشه غذای سالم و باکیفیت به دست مردم برسه. رشته علوم و صنایع غذایی یکی از رشته‌های مهم و حیاتی در علوم کشاورزی و صنایع غذایی است که به مطالعه و تحقیق در زمینه تولید، فرآوری، انبارداری و توزیع مواد غذایی می‌پردازه. رشته علوم و صنایع غذایی به طور کلی به آشنایی با تکنولوژی‌ مراکز و صنایع تولید مواد غذایی از قبیل‌ لبنیات‌، غلات‌، گوشت‌، روغن‌، قند، سبزیجات‌ و میوه جات‌ مرتبط می‌شود.

هدف اصلی این رشته، تولید، برداشت و فرآوری مواد خام گیاهی و دامی و حفظ کیفیت آن‌ها تا رسیدن به دست مصرف‌کننده است. در ادامه در مورد بازارکار این رشته، گرایش‌ها و رتبه مورد نیاز برای قبولی در این رشته صحبت میکنیم و به تفصیل توضیح میدیم.

بازارکار رشته علوم و صنایع غذایی

بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی، مثل هر رشته دیگه ای، به عوامل مختلفی بستگی داره که باعث میشه میزان درآمد و فرصتهای شغلی در این رشته متغیر باشن. عواملی مثل شرایط اقتصادی، رشد جمعیت، حمایت‌های دولت ار این رشته و رشد تکنولوژی عوامل مهمی هستن که تاثیرگذاری زیادی روی بازارکار این رشته دارن.

علاوه بر این موارد، زندگی در شهرهای بزرگ، فرصت‌های شغلی بهتری پیدا میشه. همچنین، بعضى از گرایش‌های این رشته مثل کنترل کیفیت یا تغذیه بازار کار بهتری نسبت به بقیه گرایش‌ها دارن. اما لازمه دقت کنین که بعضی از مشاغل تو این رشته، مثل کار تو کارخونه‌های تولید، شیفتی هستن و ممکنه ساعت کاری ثابتی نداشته باشن. با وجود همه این موارد، بازار کار رشته علوم و صنایع غذایی تو ایران و کل دنیا یه بازار کار رو به رشده و با توجه به نیاز روزافزون به مواد غذایی سالم و باکیفیت، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌تونن آینده شغلی خوبی داشته باشن.

حقوق  کارشناس علوم و صنایع غذایی

همونطور که گفته شد، درآمد این رشته متفاوته اما طبق برآوردها یک مهندس صنایع غذایی در شهرکهای صنعتی میتونه بین 13 تا 17 میلیون درآمد داشته باشه. هرچند در پستهای مدیریتی این رشته، درآمد 20 میلیون یا بیشتر قابل دستیابی است.

فرصتهای شغلی صنایع غذایی

با داشتن دانش و مهارت‌های این رشته می‌تونید تو زمینه‌های مختلفی مثل تولید، فرآوری، کنترل کیفیت، بسته‌بندی، آزمایشگاه، بازرسی، تدریس، پژوهش و کارآفرینی فعالیت کنید.

نگاهی به تعدادی از این فرصت‌های شغلی:

• کار تو کارخونه‌های تولید مواد غذایی؛ تو خط تولید انواع مواد غذایی مثل لبنیات، کنسرو، مربا، چیپس، نوشیدنی و … مشغول به کار بشید و نقش مهمی تو تولید غذای سالم و باکیفیت داشته باشید.
• آزمایشگاه‌های کنترل کیفیت؛ با بررسی و آنالیز مواد غذایی، خیال همه رو از سلامت و بهداشت مواد غذایی راحت کنید.
• شرکت‌های مشاوره تغذیه؛ به افراد و سازمان‌ها در زمینه تغذیه و رژیم غذایی مشاوره بدید و بهشون کمک کنید تا تغذیه‌ای سالم و متناسب با نیازهاشون داشته باشن.
• سازمان‌های نظارتی؛ تو این سازمان‌ها وظیفه نظارت بر بهداشت و ایمنی مواد غذایی در سطح عرضه و توزیع رو بر عهده دارید.
• بازرسی مواد غذایی؛ بازرس مواد غذایی، وظیفه داره که از سلامت و بهداشت مواد غذایی در رستوران‌ها، هتل‌ها، فروشگاه‌ها و … اطمینان حاصل کنه.
• تدریس تو دانشگاه‌ها و مدارس؛ دانش و تجربه‌تون رو به نسل‌های آینده منتقل کنید و معلم علوم و صنایع غذایی بشید.
• پژوهش و تحقیقات؛ تو مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها مشغول به کار بشید و به دنبال راه‌های نوین برای تولید، فرآوری و بسته‌بندی بهتر مواد غذایی باشید.

مزایا و معایب رشته علوم و صنایع غذایی

رشته علوم و صنایع غذایی مزایای زیادی داره. این رشته بازار کار بسیار متنوعی داره و شما می‌تونید تو مشاغل مختلفی مثل تولید، فرآوری، کنترل کیفیت، بسته‌بندی، آزمایشگاه، بازرسی، تدریس و پژوهش فعالیت کنید. از طرفی، همیشه به متخصصان علوم و صنایع غذایی تو جامعه نیاز هستش. با توجه به رشد جمعیت و افزایش اهمیت سلامتی، تقاضا برای این رشته تو سال‌های آینده هم بیشتر خواهد شد. همچنین، فارغ‌التحصیلان این رشته با توجه به تخصص و تجربه خودشون می‌تونن حقوق و درآمد مناسبی داشته باشن.

با فعالیت تو این رشته می‌تونید به ارتقای سطح بهداشت و ایمنی مواد غذایی، تولید غذای سالم و باکیفیت و در نهایت، به سلامت جامعه کمک کنید. تو این رشته در کنار درس‌های تئوری، مهارت‌های عملی مثل کار با دستگاه‌ها و تجهیزات آزمایشگاهی، فرآوری مواد غذایی و … رو هم یاد می‌گیرید که می‌تونه تو آینده شغلی شما بسیار مفید باشه. همچنین، شما می‌تونید تو مقاطع بالاتر مثل کارشناسی ارشد و دکتری هم تو این رشته ادامه تحصیل بدید و به یه متخصص برجسته تو این زمینه تبدیل بشید.

معایب رشته علوم غذایی

در کنار مزایای زیاد رشته علوم و صنایع غذایی، معایبی هم وجود داره که باید قبل از انتخاب این رشته بهشون توجه کنین. برخی از درس‌های این رشته مثل شیمی، زیست‌شناسی و دروس تخصصی، سختی زیادی دارن و نیازمند مطالعه و تلاش مستمر هستن. همچنین، بعضی از مشاغل این رشته، مثل کار تو کارخونه‌های تولید، تو محیط‌های صنعتی انجام می‌شه که ممکنه  شرایط سختی داشته باشه.

برخی از شغل‌های این رشته، مثل کار توی رستوران‌ها،  شیفت‌های کاری نامنظمی دارن و ممکنه  برای همه مناسب نباشه؛ و تو بعضى از مشاغل این رشته، مثل کار توی قسمت کنترل کیفیت، ممکنه استرس شغلی وجود داشته باشه. علاوه بر این موارد، با وجود بازار کار خوب این رشته،  رقابت برای پیدا کردن کار تو بعضى از گرایش‌ها و مقاطع تحصیلی بالاتر می‌تونه زیاد باشه. همچنین، در ابتدای کار، ممکنه حقوق شما تو این رشته پایین باشه و با گذر زمان و کسب تجربه،  افزایش پیدا کنه.

آخرین رتبه قبولی علوم و صنایع غذایی

آخرین رتبه‌های قبولی هرسال متفاوته و به عوامل مختلفی بستگی داره. با این حال، حدود رتبه‌هایی که در سالهای گذشته، در این رشته قبول شدن، در قسمت زیر براتون آوردیم.

آخرین رتبه قبولی در منطقه یک

آخرین رتبه قبولی منطقه دو

 آخرین رتبه قبولی منطقه سه

علوم و صنایع غذایی بدون کنکور

طبق لیست منتشر شده از رشته‌های بدون کنکور سال 1403، امکان ورود به این رشته بدون شرکت در کنکور سراسری وجود داره. اما لازمه که قبل از ورود به این رشته، در مورد دانشگاه مدنظرتون تحقیق بیشتری داشته باشین.

دانشگاه های دارای رشته علوم و صنایع غذایی

1. دانشگاه علوم پزشكی تبریز(آذربایجان شرقی) – روزانه و شهریه پرداز
2. دانشكده علوم پزشكی مراغه (آذربایجان شرقی) – روزانه و شهریه پرداز
3. دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی (تهران) – روزانه و شهریه پرداز
4. دانشگاه علوم پزشكی نیشابور (خراسان رضوی) – روزانه و شهریه پرداز
5. دانشگاه علوم پزشكی سمنان (محل تحصیل شهرستان آرادان) – روزانه
6. دانشگاه علوم پزشكی زاهدان (سیستان و بلوچستان) – روزانه
7. دانشگاه علوم پزشكی كرمانشاه (کرمانشاه) – روزانه و شهریه پرداز

دروس و واحدهای درسی علوم و صنایع غذایی

دروس رشته علوم و صنایع غذایی به دو دسته کلی تقسیم میشن. دروس پایه و تخصصی؛ که هرکدوم رو به تفکیک، توی قسمت پایین، براتون قرار دادیم.

دروس پایه شامل:

• ریاضی و آمار؛ این دروس شامل مباحثی مثل حسابان، احتمال و آمار هستش که برای درک بهتر مفاهیم تخصصی رشته ضروری هستن.
• فیزیک و شیمی؛ تو این دروس با مباحثی مثل مکانیک، ترمودینامیک، شیمی آلی، بیوشیمی و … آشنا میشید که نقش مهمی تو فرآوری مواد غذایی دارن.
• زیست شناسی؛ تو این درس با مباحثی مثل زیست شناسی سلولی و مولکولی، میکروبیولوژی، بیوشیمی مواد غذایی و … آشنا میشید که برای درک فساد مواد غذایی و روش های حفظ و نگهداری اونها ضروری هستن.

دروس تخصصی شامل:

• اصول علم مواد غذایی؛ تو این درس با ساختار و خواص فیزیکی و شیمیایی مواد غذایی مثل کربوهیدرات ها، پروتئین ها، چربی ها، ویتامین ها و … آشنا میشید.
• فرآوری مواد غذایی؛ تو این درس با روش های مختلف فرآوری مواد غذایی مثل کنسرو کردن، انجماد، خشک کردن، پاستوریزاسیون و … آشنا میشید.
• کنترل کیفیت مواد غذایی؛ تو این درس با روش های کنترل کیفیت مواد غذایی در مراحل مختلف تولید، فرآوری، بسته بندی و … آشنا میشید.
• بهداشت مواد غذایی؛ تو این درس با میکروارگانیسم های موجود تو مواد غذایی، بیماری های منتقله از طریق غذا و … آشنا میشید و یاد میگیرید که چطور میشه از سلامت و بهداشت مواد غذایی محافظت کرد.
• بسته بندی مواد غذایی؛ تو این درس با انواع بسته بندی مواد غذایی، مواد بسته بندی، طراحی بسته بندی و … آشنا میشید.
• ارزیابی حسی مواد غذایی؛ تو این درس با روش های ارزیابی حسی رنگ، بو، طعم، بافت و … مواد غذایی آشنا میشید.
• تغذیه؛ تو این درس با اصول تغذیه، نیازهای غذایی انسان، گروه های غذایی و … آشنا میشید.
• اقتصاد و مدیریت؛ تو این دروس با مفاهیمی مثل اقتصاد، مدیریت، بازاریابی و … آشنا میشید که برای راه اندازی کسب و کار تو زمینه علوم و صنایع غذایی ضروری هستن.

ادامه تحصیل در رشته علوم و صنایع غذایی

درحال حاضر در ایران، امکان ادامه تحصیل در رشته علوم و صنایع غذایی تا مقطع دکتری وجود داره.

مقطع کارشناسی؛ این اولین مقطع تحصیلی تو این رشته هستش و 4 سال (معادل 8 ترم) طول میکشه. شما در این دوره، 130 واحد (یا کمی بیشتر) رو پاس میکنین.

کارشناسی ارشد؛ دوره کارشناسی ارشد معمولاً 2 ساله هستش و تو این مقطع میتونید تو گرایش های مختلف مثل تغذیه، کنترل کیفیت، فرآوری مواد غذایی، بسته بندی و … تخصص پیدا کنید.

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد شامل:

• صنایع غذایی ( مهندسی صنایع غذایی)
• شیمی مواد غذایی
• فناوری مواد غذایی
• زیست فناوری مواد غذایی

دکتری؛ برای ورود به این مقطع، لازمه تو آزمون دکتری نمره مناسبی کسب کنید. دوره دکتری معمولاً 4 ساله هستش و تو این مقطع میتونید تو زمینه تحقیقاتی مورد علاقه خودتون تحقیق کنید و به یه متخصص برجسته تو این رشته تبدیل بشید.

در مورد رشته علوم و صنایع غذایی به تفصیل صحبت کردیم. بازارکار، متوسط درآمد، فرصت‌های شغلی، مزایا و معایب ورود به این رشته، آخرین رتبه قبولی در سالهای گذشته و دروس و دانشگاه‌های دارای این رشته، توضیح داده شدن. از اونجایی که انتخاب رشته، یه پروسه‌ی خیلی تاثیرگذار در آینده شغلی شماست؛ پس حتما به یک مشاور انتخاب رشته برای تجربی مطمئن نیاز دارین تا شما رو با راه و چاه این پروسه آشنا کنه و توی این مسیر کمکتون کنه. با دپارتمان استبصاری، دیگه خیالت بابت انتخاب رشته راحته.