معرفی رشته بیوتکنولوژی

امروز می‌خوام یه گپ دوستانه باهاتون در مورد رشته بیوتکنولوژی داشته باشم! میدونم که انتخاب رشته می‌تونه یه کار سخت و گیج‌کننده باشه، به خصوص وقتی با یه رشته جدید مثل بیوتکنولوژی روبرو می‌شیم. پس قراره تو این گپ، یه جوری این رشته رو بهتون معرفی کنم که حسابی سر ذوقتون بیاد و با خیال راحت بتونید در مورد انتخابش تصمیم بگیرید؛ البته که توی این مسیر، حتما باید از بهترین مشاور انتخاب رشته تجربی کمک بگیرین، اما خوندن این مطلب هم براتون واجبه.

رشته تحصیلی بیوتکنولوژی چیست؟

به طور خلاصه، بیوتکنولوژی یا زسیت فناوری، یعنی استفاده از موجودات زنده و فرآیندهای زیستی برای حل مشکلات و تولید چیزهای جدید و مفید؛ یه جورهایی میشه گفت بیوتکنولوژی مثل یه جعبه ابزاره که پر از ابزارهای مولکولی و سلولی هست و ما از این ابزارها برای کارهای مختلفی مثل تولید دارو، بهبود محصولات کشاورزی، اصلاح ژنتیکی موجودات زنده و حتی پاکسازی محیط زیست استفاده می‌کنیم.

رشته تحصیلی بیوتکنولوژی چی کار می‌کنه؟

دانشجوهای بیوتکنولوژی تو دانشگاه درس‌های مختلفی رو در مورد زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک، ریاضی و علوم کامپیوتر می‌خونن؛ اما تمرکز اصلی درس‌هاشون روی مباحثی مثل بیوشیمی، ژنتیک، مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی گیاهی، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی صنعتی و فناوری اطلاعات تو علوم زیستی هست. بیوتکنولوژی یه رشته کاربردی و خلاقانه هست که به شما اجازه میده با استفاده از علم و دانش خودتون، مشکلات واقعی دنیا رو حل کنید.

بازار کار رشته بیوتکنولوژی

بیوتکنولوژی یه رشته کاملا به‌روز و آینده‌دار هست که تو دنیا طرفداران زیادی داره؛ با توجه به رشد روزافزون جمعیت و نیاز به غذا، دارو و محصولات باکیفیت، تقاضا برای متخصصان این رشته تو سال‌های آینده به شدت افزایش پیدا می‌کنه. فارغ‌التحصیلان رشته بیوتکنولوژی می‌تونن تو مراکز مختلفی مثل شرکت‌های دارویی، شرکت‌های بیوتکنولوژی، مراکز تحقیقاتی، بیمارستان‌ها، شرکت‌های غذایی، شرکت‌های کشاورزی و سازمان‌های دولتی مشغول به کار بشن.

بازارکار رشته بیوتکنولوژی تو ایران رو به رشد و امیدوارکننده هست. چرا بازار کار بیوتکنولوژی خوبه؟ دلایل زیادی برای این موضوع وجود داره که میشه به چند مورد از مهم‌ترین‌هاشون اشاره کرد:

• رشد روزافزون صنایع مرتبط با بیوتکنولوژی؛ مثل صنایع داروسازی، کشاورزی، غذایی، نساجی و … .
• نیاز به متخصصان ماهر در این زمینه؛ با توجه به پیچیدگی‌های کار در این حوزه، همیشه به افراد متخصص و با دانش کافی نیاز هست.
• حمایت دولت‌ها از این رشته؛ به دلیل اهمیت بالای بیوتکنولوژی، دولت‌ها در بسیاری از کشورها از این رشته حمایت‌های زیادی می‌کنند و بودجه‌های تحقیقاتی قابل توجهی رو به این حوزه اختصاص می‌دن.

چه شغل‌هایی با رشته بیوتکنولوژی میشه پیدا کرد؟

• محقق بیوتکنولوژی؛ در آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کار می‌کنن و روی پروژه‌های مختلف بیوتکنولوژی مثل تولید دارو، اصلاح ژنتیکی گیاهان و … تحقیق می‌کنن.
• کارشناس کنترل کیفیت؛ در کارخانه‌ها و مراکز تولیدی که از فرآیندهای بیوتکنولوژی استفاده می‌کنن، مشغول به کار می‌شن و کیفیت محصولات رو بررسی و کنترل می‌کنن.
• کارشناس آزمایشگاه؛ توی آزمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی مختلف، آزمایش‌های مختلف بیوتکنولوژی رو انجام می‌دن.
• مدرس بیوتکنولوژی؛ در دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز آموزشی، درس‌های بیوتکنولوژی رو به دانش‌آموزان و دانشجویان تدریس می‌کنن.
• کارآفرین؛ با ایده‌ها و دانش خودشون، شرکت‌های خودشون رو در زمینه بیوتکنولوژی راه اندازی می‌کنن.

اما نکته مهمی که باید بهش توجه کنین اینه که بازار کار برای گرایش‌های مختلف رشته بیوتکنولوژی یکسان نیست. به طور کلی، بازار کار برای گرایش‌های بالینی و دارویی بهتر از سایر گرایش‌هاست.

درآمد رشته بیوتکنولوژی

درآمد کارشناس بیوتکنولوژی در ایران به عوامل مختلفی مثل سطح تحصیلات، سابقه کار، محل کار، نوع کار، مهارت‌ها و تخصص فرد بستگی داره. برخی از شغل‌های خاص در رشته بیوتکنولوژی، مثل کار در شرکت‌های دارویی و یا کار در زمینه تحقیقات، حقوق‌های بالاتری دارن. داشتن مهارت‌ها و تخصص‌های خاص، مثل تسلط به زبان انگلیسی، کار با نرم‌افزارهای تخصصی و … می‌تونه به افزایش حقوق کمک کنه.

جایگاه رشته بیوتکنولوژی در جهان

رشته بیوتکنولوژی در حال حاضر جایگاه بسیار مهمی در سطح جهانی داره و به عنوان یکی از رشته‌های راهبردی و نوظهور شناخته میشه. برخی از کشورهایی که در زمینه بیوتکنولوژی پیشرو هستن عبارتند از:

• ایالات متحده آمریکا؛ این کشور به عنوان مهد بیوتکنولوژی در جهان شناخته میشه و بزرگترین سرمایه‌گذاری‌ها رو در این حوزه انجام داده.
• اروپا؛ کشورهای اروپایی مثل آلمان، انگلیس، فرانسه و سوئیس هم در زمینه بیوتکنولوژی فعالیت‌های گسترده‌ای دارن و از نظر علمی و فناوری در این حوزه در رده‌های بالا قرار دارن.
• چین؛ این کشور در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های زیادی در زمینه بیوتکنولوژی انجام داده و به سرعت در حال پیشرفت در این حوزه هست.
• ژاپن؛ این کشور هم در زمینه بیوتکنولوژی، به خصوص در زمینه‌های پزشکی و داروسازی، فعالیت‌های قابل توجهی داره.

در ایران هم  خوشبختانه در سال‌های اخیر توجه زیادی به رشته بیوتکنولوژی شده و  دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی زیادی در این زمینه فعال هستن. با این حال، برای رسیدن به جایگاه مطلوب در سطح جهانی، هنوز راه زیادی در پیش داریم و  نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتر، حمایت از نخبگان و توسعه زیرساخت‌های علمی و تحقیقاتی در این حوزه هست.

رشته بیوتکنولوژی برای مهاجرت

مهاجرت با رشته بیوتکنولوژی  کاملاً امکان‌پذیره  و حتی می‌تونه یکی از بهترین گزینه‌ها برای مهاجرت باشه. دلایل زیادی برای این موضوع وجود داره که میشه به چند مورد از مهم‌ترین‌هاشون اشاره کرد:

• نیاز به متخصصان بیوتکنولوژی در سراسر جهان؛ همونطور که قبلاً هم اشاره کردم، رشته بیوتکنولوژی در حال حاضر جایگاه بسیار مهمی در سطح جهانی داره و به عنوان یکی از رشته‌های راهبردی و نوظهور شناخته میشه. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها کمبود متخصص در این زمینه وجود داره و دنبال جذب نیروی کار ماهر از سایر کشورها هستن.
• بازار کار خوب برای فارغ‌التحصیلان بیوتکنولوژی؛ فارغ‌التحصیلان رشته بیوتکنولوژی در صورت داشتن شرایط لازم، می‌تونن در کشورهای مختلف شغل پیدا کنن و از حقوق و مزایای خوبی برخوردار باشن.
• امکان تحصیل در دانشگاه‌های معتبر دنیا؛ دانشگاه‌های معتبر زیادی در سراسر جهان رشته بیوتکنولوژی رو ارائه می‌دن و دانشجویان بین‌المللی می‌تونن با قبولی در این دانشگاه‌ها، برای تحصیل در خارج از کشور اقدام کنن.

مهاجرت با رشته بیوتکنولوژی می‌تونه فرصت‌های بسیار خوبی برای شما فراهم کنه. برای اطلاع از شرایط پذیرش و برنامه‌های آموزشی رشته بیوتکنولوژی میتونین سایت‌های دانشگاه‌های معتبر دنیا رو مطالعه کنین.

چه دانشگاه هایی در ایران رشته بیوتکنولوژی دارند؟

برای رشته بیوتکنولوژی ناپیوسته، لیستی از دانشگاه‌هایی که این رشته رو ارائه میکنن در این قسمت براتون قرار دادم. اما دقت کنین که تنها دانشگاه تهران هست که دکترای پیوسته بیوتکنولوژی رو ارائه میکنه.

دروس رشته بیوتکنولوژی

دانشجوهای مقطع کارشناسی، 132 واحد درسی مشترک علوم پایه، معرفتی-نظری، پزشکی، مبانی بیوتکنولوژی و مهندسی رو میگذرونن. دروس رشته بیوتکنولوژی در مقاطع مختلف تحصیلی (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) و همچنین گرایش‌های مختلف این رشته  متفاوت هست. با این حال، میشه یه سری از دروس عمومی و پایه  رو که در اکثر گرایش‌های این رشته ارائه می‌شن نام برد:

دروس عمومی و پایه

• زبان فارسی
• زبان انگلیسی
• ریاضیات عمومی
• آمار زیستی
• فیزیک عمومی
• شیمی عمومی
• شیمی آلی
• زیست‌شناسی عمومی
• مبانی زیست‌شناسی سلولی و مولکولی
• ژنتیک پایه
• بیوشیمی
• میکروبیولوژی

دروس تخصصی

• مبانی مهندسی ژنتیک
• بیوتکنولوژی میکروبی
• بیوتکنولوژی گیاهی
• بیوتکنولوژی جانوری
• بیوتکنولوژی پزشکی
• بیوتکنولوژی محیطی
• ژنتیک مولکولی
• بیوشیمی متابولیسم
• ایمونولوژی
• کشت سلول
• فرآیندهای زیستی
• کنترل کیفیت در بیوتکنولوژی
• اصول بیوانفورماتیک
• اخلاق زیستی در بیوتکنولوژی

دروس تخصصی درهرگرایش متفاوت هستن. به عنوان مثال، در گرایش بیوتکنولوژی میکروبی  درس‌هایی مثل میکروبیولوژی صنعتی، ژنتیک میکروبی، بیوتکنولوژی غذا، بیوتکنولوژی دارویی  و … ارائه می‌شن. در گرایش بیوتکنولوژی گیاهی  درس‌هایی مثل اصلاح ژنتیک گیاهی، کشت بافت گیاهی، بیوتکنولوژی کشاورزی  و … ارائه می‌شن. و در گرایش بیوتکنولوژی پزشکی  درس‌هایی مثل مهندسی ژنتیک پزشکی، ژن درمانی، بیوتکنولوژی تولید دارو  و … ارائه می‌شن.

برای کسب اطلاعات بیشتردر مورد درسهای این رشته، میتونین به سایت دانشکده‌های علوم زیستی و بیوتکنولوژی دانشگاه‌های مختلف سر بزنین.

رتبه لازم برای رشته بیوتکنولوژی

رتبه لازم برای قبولی دکترای پیوسته بیوتکنولوژی در دانشگاه تهران در سالهای اخیر

رتبه لازم برای قبولی بیوتکنولوژی ناپیوسته

رشته بیوتکنولوژی با سوابق تحصیلی

آیا امکان ورود به رشته بیوتکنولوژی بدون کنکور و صرفا با سوابق تحصیلی امکان‌پذیره؟ بله، در حال حاضر امکان ورود به رشته بیوتکنولوژی با سوابق تحصیلی وجود داره. در مقطع کارشناسی، در دانشگاه‌های آزاد اسلامی و دانشگاه‌های غیرانتفاعی، هر سال تحصیلی تعدادی ظرفیت برای پذیرش دانشجو در رشته بیوتکنولوژی با استفاده از سوابق تحصیلی وجود داره. در سال 1403 هم، این رشته، در لیست رشته‌های بدون کنکور دانشگاه آزاد و غیرانتفاعی آورده شده.

رشته بیوتکنولوژی ارشد دارد؟

در حال حاضر، امکان ادامه تحصیل در رشته بیوتکنولوژی تا مقطع دکتری تخصصی (پژوهشی) در ایران وجود داره. مقاطع تحصیلی رشته بیوتکنولوژی:

• کارشناسی؛ طول دوره کارشناسی بیوتکنولوژی 4 سال هست و به دانشجویان اطلاعات و دانش پایه در زمینه‌های مختلف بیوتکنولوژی مثل بیوشیمی، ژنتیک، میکروبیولوژی و … آموزش داده میشه.
• کارشناسی ارشد؛ طول دوره کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی 2 سال هست و دانشجویان در این مقطع میتونن در یکی از گرایش‌های مختلف مثل بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی گیاهی، بیوتکنولوژی پزشکی و … تحصیل کنن و تخصص خودشون رو در اون زمینه خاص افزایش بدن.
• دکتری تخصصی (پژوهشی)؛ طول دوره دکتری تخصصی (پژوهشی) بیوتکنولوژی 4 سال هست و دانشجویان در این مقطع می‌تونن به تحقیقات علمی در زمینه‌های مختلف بیوتکنولوژی بپردازن و برای اخذ درجه دکتری تلاش کنن.

رشته بیوتکنولوژی چند سال است؟

همونطور که در قسمت قبل توضیح دادیم؛ بسته به اینکه تا چه مقطعی  ادامه تحصیل بدین، مدت تحصیل در این رشته متفاوته. اگه فقط مقطع کارشناسی رو بخونین (با شرط پاس کردن درسها و نیافتادن واحدها 😀 )، چهار سال، اگه تا مقطع ارشد ادامه بدین، شش سال، و اگه تا مقطع دکتری ادامه بدین، ده سال، طول مدت تحصیل در این رشته هستش.

ظرفیت رشته بیوتکنولوژی

ظرفیت رشته دکترای پیوسته بیوتکنولوژی در سالهای اخیر در دانشگاه تهران، 11 نفر در نیمسال اول بوده؛ اما این تعداد، هر سال میتونه متفاوت بشه.

رشته بیوتکنولوژی بهتره یا میکروبیولوژی

رشته‌های بیوتکنولوژی و میکروبیولوژی  هر دو در حوزه زیست‌شناسی هستن، اما بین این دو رشته تفاوت‌های مهمی هم وجود داره.

مهم‌ترین تفاوت‌های این دو رشته عبارتند از:

هدف

• بیوتکنولوژی: هدف از این رشته استفاده از موجودات زنده و فرآیندهای زیستی برای تولید محصولات و خدمات هست. به عبارت دیگه، بیوتکنولوژی به دنبال کاربرد علم زیست‌شناسی برای حل چالش‌های مختلف مثل کمبود غذا، بیماری‌ها، آلودگی محیط زیست و … هست.
• میکروبیولوژی: هدف از این رشته مطالعه موجودات ذره‌بینی مثل باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و تک‌یاخته‌ها هست. میکروب‌شناسان به ساختار، عملکرد، طبقه‌بندی و بیماری‌زایی این موجودات ذره‌بینی می‌پردازن.

مباحث درسی

• بیوتکنولوژی: در این رشته دروس مختلفی مثل ژنتیک، بیوشیمی، مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی گیاهی، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوتکنولوژی پزشکی و … ارائه میشه.
• میکروبیولوژی: در این رشته دروس مختلفی مثل مورفولوژی میکروب‌ها، فیزیولوژی میکروب‌ها، متابولیسم میکروب‌ها، میکروب‌شناسی پزشکی، میکروب‌شناسی محیطی، میکروب‌شناسی صنعتی و … ارائه میشه.

بازار کار

• بیوتکنولوژی: فارغ‌التحصیلان این رشته می‌تونن در زمینه‌های مختلفی مثل صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی، محیط زیست، تحقیقات علمی و … مشغول به کار بشن.
• میکروبیولوژی: فارغ‌التحصیلان این رشته می‌تونن در زمینه‌های مختلفی مثل آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، بیمارستان‌ها، صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی، محیط زیست، تحقیقات علمی و … مشغول به کار بشن.

به طور خلاصه، بیوتکنولوژی یک رشته کاربردی هست که ازعلم زیست‌شناسی برای تولید محصولات و خدمات استفاده می‌کنه؛ و میکروبیولوژی یک رشته پایه‌ای هست که به مطالعه موجودات ذره‌بینی می‌پردازه.

فرق رشته بیوتکنولوژی با زیست فناوری

اسم دیگه رشته بیوتکنولوژی، زیست فناوری هستش 😊

آیا بیوتکنولوژی رشته خوبی است؟

اینکه رشته بیوتکنولوژی رشته خوبیه یا نه، به عوامل مختلفی بستگی داره که باید قبل از انتخاب این رشته اونها رو در نظر بگیرید. در اینجا به چند مورد از مهم‌ترین این عوامل اشاره می‌کنم؛

• علایق و استعداد شما: اول از همه، باید ببینید که به علم زیست‌شناسی و کاربردهای اون در دنیای واقعی علاقه دارید یا نه. رشته بیوتکنولوژی یک رشته علمی-کاربردی هست و دانشجویان این رشته باید به مطالعه دروس مختلف علمی مثل ژنتیک، بیوشیمی، میکروبیولوژی و … و همچنین انجام آزمایش‌ها و کارهای عملی علاقه داشته باشن. علاوه بر این، دانشجویان این رشته باید استعداد خوبی در حل مساله، تفکر خلاقانه و کار گروهی داشته باشن.
• بازار کار: یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که باید در نظر بگیرید، بازار کار این رشته هست. خوشبختانه، رشته بیوتکنولوژی در حال حاضر جایگاه بسیار مهمی در سطح جهانی داره و به عنوان یکی از رشته‌های راهبردی و نوظهور شناخته میشه. به همین دلیل، در بسیاری از کشورها نیاز به متخصصان در این زمینه وجود داره و فارغ‌التحصیلان این رشته می‌تونن در کشورهای مختلف شغل پیدا کنن و از حقوق و مزایای خوبی برخوردار باشن. البته، شرایط بازار کار در هر کشور و منطقه‌ای ممکنه متفاوت باشه؛ و این رشته در ایران هنوز با چالش‌ها و فراز و نشیبهایی همراهه.
• توانایی‌های شما: رشته بیوتکنولوژی یک رشته سخت و چالش‌برانگیز هست و دانشجویان این رشته باید توانایی‌های علمی و عملی بالایی داشته باشن. اگر به مطالعه و یادگیری علاقه دارید و آماده تلاش و پشتکار هستید، این رشته می‌تونه گزینه مناسبی برای شما باشه.